Özbekistan’da Türk girişimcilere iş ve yatırım fırsatları

Türk Dünyası İş İnsanları Derneği ve Özbekistan Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu olarak, İş Dünyası Vakfında 20 Haziran Salı günü Özbekistan'da İş ve Yatırım İmkânlarını Değerlendirme Toplantısı düzenlendi. Toplantıya saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başlandı. İlginin ve katılımın yoğun olduğu toplantıya Türk Dünyası iş insanları Derneği üyelerinin yanı sıra Türkiye’de faaliyette bulunan Uluslararası Özbek Sanayici İş ve Bilim İnsanları Derneği üyeleri, İş Dünyası Vakfı ve Türk Dünyası Kültür Sanat ve Sinema Vakfı üyeleri ve iş insanlarımız katıldı.

Kardeş iki ülkenin tarihi ve kültürel geçmişinden, bugüne kadar gelen güzel, müspet gelişmelerinden bahseden Başkan Büyükkaya, devamında; “Özbekistan-Türkiye ilişkileri en parlak dönemlerinden birini yaşamaktadır. Özbekistan ile Türkiye arasındaki ilişkiler her geçen yıl daha da gelişirken ticaret hacminin bu yıl 5 milyar Dolara ulaşması öngörülüyor. Türkiye, Rusya ve Çin'in ardından Özbekistan'da en çok şirket kuran üçüncü ülke oldu. Türk şirketleri en çok Taşkent, Semerkant ve Fergana bölgelerinde iş yaparken Türk iş insanları özellikle tekstil, inşaat, sanayi, sağlık, ticaret ve tarım sektörlerinde faaliyet gösteriyor. Türk şirketlerinin Özbekistan'daki yatırımları 1,5 milyar Dolar seviyesinde bulunuyor. Müteahhitlik firmaları da Özbekistan'da bugüne kadar 5 milyar Dolarlık 241 projeye imza attı…”Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan'ın son olarak Özbekistan'a 2022'de yaptığı resmi ziyarette. İki ülke arasında ‘Tercihli Ticaret Anlaşması’, ‘Askeri Çerçeve Anlaşması’, ‘Hükümlülerin Nakli Anlaşması’, ‘Adli Bilimler Alanında İşbirliği Mutabakatı’, ‘Ülke Sınırlarından Geçen Taşıtlar ve Eşyalara Dair Ön Bilgi Değişimine İlişkin Protokolün’ de aralarında olduğu 10 ticari anlaşma imzalandı. “Türkiye ile Özbekistan'da iş yapacak firmaların işlerini kolaylaştırmak ve ülkede iş yapmak isteyen firmaları bilgilendirmek için toplantılar yapmaya devam edeceğiz" dedi.

ANADOLU'DAKİ İLK KONSOLOSLUKLAR

Daha sonra ise konuşma yapan, Özbekistan Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosu Amirsaid Agzamhodcaev konuşmasında; Başkanım, Aziz Misafirler, Bugün sizlerle bir arada bulunmaktan büyük mutluluk duyuyorum. Özbekistan-Türkiye ilişkileri günümüzde en parlak dönemlerinden birini yaşamaktadır. Aslına bakarsanız kardeş halklarımız arasındaki bağlar çok daha eskilere dayanmaktadır. Dolayısıyla ilişkilerimizi sadece son yıllardaki ivmeyle sınırlı tutmuyor, nice yüzyıllara dayandığını düşünüyoruz. Göktürkler döneminde aynı beşikte büyüdüğümüzü, Karahanlı ve Selçuklu dönemindeki temaslarımızı her zaman büyük kıvançla hatırlıyoruz. Malatya'dan Buhara'ya gelen Abdülhalik Gicduvani'yi baş tacımız olarak görüyor, Semerkant’tan gelip İstanbul’u bilim ışığıyla aydınlatan Ali Kuşçular ile gurur duyuyoruz. Osmanlı Döneminde faaliyet gösteren Özbek tekkeleri bir anlamda ülkemizin Anadolu'daki ilk konsolosluklarıydı. Her Türk vatandaşının gururla söylediği İstiklal Marşı'nın yazarı Mehmet Akif Ersoy, Buharalı Özbek bir annenin kollarında büyümüştü. Keza bundan 100 yıl önce Buhara Cumhuriyeti'nden Türkiye’ye gelen ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı'nda zafer kazanmasını dileyen Özbek heyetini anmak isteriz. İşte saydığım bu tarihi bilgiler de ilişkilerimizin derinliğini yansıtmaktadır" dedi.

"TÜRKİYE, İHRACAT RAKAMLARIMIZ AÇISINDAN ÜÇÜNCÜ SIRADA YER ALMAKTADIR"

2017 yılından beri Özbekistan’da başlayan derinlemesine reform sürecinde ki yeni yaklaşımlara da değinen Amirsaid Agzamhodcaev; "2017-2021 yıllarında uygulanan Eylemler Stratejisi’nin devamı niteliğinde 2022-2026 dönemini kapsayan Kalkınma Stratejisi de ülkemizin gerçekleştireceği reformları yansıtmaktadır. İşte yukarıdaki gelişmeler sayesinde Özbekistan’da oluşan yeni dönemde Türkiye’yle münasebetlerimiz daha da ilerlemiş, kapsamlı stratejik boyut kazanmış, kardeşlik ruhuna uygun şekilde günbegün gelişmektedir. Herhangi ilişkilerin ana temellerinden biri ekonomik bağlar. Eğer bu fikir ile hareket edersek son yıllarda ikili ticaretimizde belirgin büyüme kaydedildiği takdire şayandır. Beş yıl önce 1 miyar Dolar dolaylarında olan ticaretimiz 2023 sonuna doğru göre 3,5 milyarı geçmesi bekleniyor. Burada çok önemli bir noktaya değinmeden geçemem. İkili ticarî ilişkilerimizde ithalat ve ihracat oranları bakımından bir dengeyi yakalamış olmamız çok ama çok önemlidir. Örneğin geçen sene Türkiye’den 1,7 miyar Dolar civarında ürün satın aldığımız beraberinde, eşit miktarda satış da yapmış olmamız bizleri oldukça sevindiriyor. Böylece genel ticarî hacim bakımından dördüncü ortağımız olan Türkiye, ihracat rakamlarımız açısından üçüncü sırada yer almaktadır. İlişkilerimizin bir diğer boyutu da kültürel alandır. Özbekistan Kültür Günleri vatandaşlarımızın yanında Türk kardeşlerimizin de ilgi odağı olmuştur. Bir diğer etkinliğimiz de Bursa’da gerçekleştirilen Korkut Ata Film Festivali kapsamındaki Özbekistan sinemacılarının başarısıydı. Sayın Devlet Başkanımız Şavkat Mirziyoyev’in doğrudan girişimleriyle diasporamız temsilcileriyle yakın işbirliği yapılması, kendilerinin tarihi vatanlarını ziyaret etmeleri ve reform sürecinde katkıda bulunmaları konusunda yeni olanaklar sağlanmıştır.

" TÜRK KARDEŞLERİMİZ BİZİMLE OMUZ OMUZA ÇALIŞIYORLAR"

Türk Devletleri Teşkilatı ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı gibi uluslararası platformlarda birbirlerini desteklediklerine vurgu yapan Amirsaid Agzamhodcaev; "İşbirliğimizin boyutları çok taraflı kuruluşlarda da giderek yoğunlaşıyor. Birleşmiş Milletler, İslam İşbirliği Teşkilatı, Türk Devletleri Teşkilatı ve Ekonomik İşbirliği Teşkilatı gibi uluslararası platformlarda birbirimizi destekliyoruz. 2021 yılının Aralık ayında İspanya’da düzenlenen Dünya Turizm Örgütü 24. Toplantısı’nda, Semerkant şehrinin 2023 Dünya Turizm Başkenti seçilmesinde Türkiye’nin verdiği desteği şükranla anmak istiyorum. Türk Devletleri Teşkilatı özel önemi sahip. Hâlihazırda Özbekistan, 35 milyonluk nüfusu ve artan ekonomik gücüyle Teşkilatın en kritik üyelerindendir. Özbekistan’ın kadim şehirlerinden Semerkant, 2022 yılında Türk Devletleri Teşkilatı tarafından Türk Dünyası Medeniyeti Başkenti olarak seçilmiştir. Özbekistan’ın hangi bölgesine giderseniz gidin, oraya çalışmak veya iş yapmak için gelmiş bir Türk kardeşimizle karşılaşacaksınız. Yeni Özbekistan’ı inşa sürecinde Türk kardeşlerimiz bizimle omuz omuza çalışıyorlar. Türk kardeşlerimizle birlikte tarihte büyük medeniyetler inşa ettik. İnşallah bölgelerimizin huzur ve refahını, aydınlık geleceğini yine hep birlikte sağlayacağız. Kardeş, dost ve sevgili Türkiye Cumhuriyeti ile karşılıklı yarar ve çok yönlü ilişkilerimizin bundan böyle de hızla gelişmeye devam edeceğini belirtmek isterim. Bu vesileyle Başkonsolosluğumuzla organize ettiğiniz bugünkü görüşme ve tanıtım fırsatı için değerli başkanım ve derneğin tüm üyelerini şükranlarımı sunuyorum. Özbekistan ve Türkiye arasındaki kardeşlik hukukuna dayanan ilişkiler daim olsun! Bayraklarımız açık göklerde hep dalgalansın! Kan kardeşimiz, dildaş ve dindaşımız, sınamalı günlerde omuzdaş, reformlar sürecinde ayaktaş, stratejik yoldaş ve ebedi arkadaşımız Türkiye hep var olsun, kardeşliğimize göz değmesin!"

TOPLAM TÜRK ŞİRKETİ SAYISI 1916'YA ULAŞTI

Son olarak ise, Özbekistan Cumhuriyeti İstanbul Başkonsolosluğu Başkâtibi Şerzod Abdunazarov Özbekistan'da İş ve Yatırım İmkânlarını içeren bir sunum yaptı. Özbekistan'ın gösterdiği gelişimde Türk iş insanlarının da büyük payı var. Birçok alanda Türkiye'nin tecrübelerinden faydalanmayı tercih eden Özbek iş insanlarının Türk iş insanlarıyla kurduğu ilişkiler sayesinde iki ülke arasındaki ticaret hacmi de genişledi. Özbekistan'da geçen yıl 407 Türk sermayeli şirket kuruldu ve toplam Türk şirketi sayısı 2021'de 1916'ya ulaştı. Türkiye bugün ülkedeki yabancı şirketler arasında Rusya ve Çin'den sonra üçüncü sırada yer alıyor. Orta Asya'nın kalbi olan Özbekistan, bölgenin en bakir ve gelişime açık ülkesi. Gerek inşaat, altyapı gerekse ürün ve hizmet alanlarında çeşitli ihtiyaçları bulunan ülkede Türk iş insanları için çok büyük potansiyel var. Özbekistan'ın 2021-2026 vizyonunda otoyollar, enerji tesisleri, hastaneler, okullar, fabrikalar gibi çok sayıda önemli ihtiyaç mevcut. Bu dönem kapsamında önemli finans kuruluşlarıyla planlanan yaklaşık 14 milyar Dolarlık (yap-işlet-devret) projeler de bulunuyor. Ülkede Türk firmaları için çeşitli alanlarda fırsatlar var."