Türkiye’de milyonlarca çalışan, emeklilik için yaş ve prim şartlarını karşılamaya çalışırken, Sosyal Güvenlik Başuzmanı İsa Karakaş, meslek hastalıklarına bağlı olarak yaş ve prim sınırı olmadan emekli olunabileceğini duyurdu. Çalışılan işin yol açtığı sağlık sorunlarının meslek hastalığı olarak tanımlanması durumunda sigortalılar, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) üzerinden bu haktan yararlanabiliyor. Beş farklı grupta sınıflandırılan meslek hastalıkları, sadece emeklilik değil, hayatını kaybedenlerin yakınlarına tazminat hakkı da sağlıyor.
MESLEK HASTALIĞINA DAYALI EMEKLİLİĞİN ÖZELLİKLERİ
Meslek hastalığına dayalı emeklilik, sigortalının işyeri koşulları veya mesleğin yürütüm şekli nedeniyle ortaya çıkan sağlık sorunlarına bağlı olarak tanınan bir hak olarak öne çıkıyor ve yaş, sigortalılık süresi ya da prim günü gibi kriterler aranmıyor. İsa Karakaş, bu emeklilik türünün diğer modellerden daha kolay olduğunu vurgulayarak, çalışanın iş kaynaklı bir hastalığa yakalanmasının yeterli olduğunu belirtti.
Bu modelde, meslek hastalığının işten ayrıldıktan sonra ortaya çıkması durumunda bile belirli şartlarla hak tanınabiliyor ve SGK’nın meslek hastalıkları listesine göre değerlendirme yapılıyor. Karakaş, hastalığın iş kaynaklı olduğunun laboratuvar bulguları ve işyeri denetimleriyle kanıtlanması gerektiğini ifade etti.
MESLEK HASTALIKLARININ SINIFLANDIRILMASI
SGK, meslek hastalıklarını beş ana grupta sınıflandırıyor ve bu gruplar, farklı iş kollarındaki riskleri kapsıyor. A Grubu kimyasal maddelerden kaynaklanan hastalıkları, B Grubu cilt hastalıklarını, C Grubu pnömokonyozlar ve solunum sistemi rahatsızlıklarını, D Grubu bulaşıcı hastalıkları, E Grubu ise fiziksel etkenlere bağlı hastalıkları içeriyor.
Bir hastalığın meslek hastalığı sayılabilmesi için SGK’nın belirlediği yükümlülük süresine uyulması gerekiyor ancak hastalığın iş kaynaklı olduğu kesinleşirse, bu süre aşılmış olsa bile Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu’nun kararıyla emeklilik hakkı verilebiliyor.
Örneğin, kimyasal maddelere maruz kalan bir çalışanın solunum rahatsızlığı geliştirmesi veya bir hemşirenin mesleki bulaşıcı hastalığa yakalanması durumunda, bu modelle emeklilik mümkün oluyor. Meslek hastalıkları listesi, hem çalışanların hem de işverenlerin sorumluluklarını netleştiriyor.
HANGİ MESLEKLERDE SAĞLIĞA BAĞLI EMEKLİLİK VAR?
Meslek hastalığına dayalı emeklilik, sağlık sorunları nedeniyle çalışamaz hale gelen sigortalılara ekonomik destek sağlıyor ve en düşük emekli maaşının 14 bin 469 TL olduğu bir dönemde önemli bir güvence sunuyor. Karakaş, bu modelin, tehlikeli iş kollarında çalışanlar için bir çıkış yolu olduğunu belirterek, işverenlerin meslek hastalığı bildirimlerini eksiksiz yapmasının gerektiğini ifade etti.
Meslek hastalığına bağlı emeklilik, sadece sigortalıyı değil, hayatını kaybedenlerin yakınlarını da kapsıyor ve maddi-manevi tazminat davalarıyla ek haklar tanıyor. SGK’nın meslek hastalıklarını titizlikle incelemesi, yanlış uygulamaların önüne geçerken, çalışanların hak kaybı yaşamamasını sağlıyor.
Meslek hastalığına dayalı emeklilik için hangi şartlar gerekiyor?
Yaş, prim günü veya sigortalılık süresi gibi şartlar aranmıyor, sadece çalışılan işin neden olduğu bir meslek hastalığının klinik ve laboratuvar bulgularıyla kanıtlanması yeterli. SGK, hastalığın işyeriyle bağlantısını doğruladıktan sonra emeklilik hakkı tanıyor.
Hangi hastalıklar meslek hastalığı sayılıyor?
SGK, kimyasal maddeler, cilt hastalıkları, solunum sistemi rahatsızlıkları, bulaşıcı hastalıklar ve fiziksel etkenlere bağlı hastalıkları meslek hastalığı olarak sınıflandırıyor. Bu hastalıkların işyeri koşullarıyla bağlantılı ve zamanla oluşmuş olması gerekiyor.
Meslek hastalığı nedeniyle tazminat hakkı var mı?
Meslek hastalığı nedeniyle hayatını kaybedenlerin yakınları, maddi ve manevi tazminat davası açabiliyor. SGK, hastalığın iş kaynaklı olduğunu doğruladığında bu hak tanınıyor.
