AÇIK
Orta Doğu’da İsrail ve İran arasındaki gerilimlerin tırmanması, küresel enerji piyasalarını sarsarak petrol fiyatlarında sert yükselişlere neden olurken, bu durum enflasyon beklentilerini ve finansal piyasalardaki belirsizlikleri artırıyor.
İsrail’in İran’a yönelik hava saldırıları sonrası Brent petrolün varil fiyatı yüzde 11,1 artışla 73,7 dolara yükselerek son 32 ayın en hızlı haftalık primini kaydetti. Uzmanlar, Hürmüz Boğazı’nda olası bir kapanma durumunda petrol fiyatlarının 120-130 dolar bandına ulaşabileceğini, bunun da küresel enflasyon üzerinde ciddi bir baskı yaratabileceğini belirtiyor.
Bu yükseliş, enerji maliyetlerini artırarak sanayileşmiş ülkelerde üretim sistemlerini zorluyor ve tüketici fiyatlarını yukarı çekiyor. Analistler, geçmişte 1973 Yom Kippur Savaşı gibi krizlerin petrol fiyatlarını yüzde 400 artırdığını hatırlatarak, mevcut gerilimin benzer bir ekonomik sarsıntıya yol açabileceği uyarısında bulunuyor.
İsrail-İran çatışmasının tırmanmasıyla küresel borsalarda sert düşüşler yaşandı; S&P 500 ve Nasdaq 100 vadeli işlemleri yüzde 1,55 gerilerken, Borsa İstanbul BIST 100 endeksi yüzde 3,71 düşüşle 9.167 puana indi. Yatırımcılar riskten kaçınarak altın ve ABD Hazine tahvilleri gibi güvenli limanlara yönelirken, altının ons fiyatı 3.430 dolara, gram altın ise 4.380 TL’ye ulaşarak rekor kırdı.
Piyasalardaki bu hareketlilik, jeopolitik risklerin yanı sıra ABD’nin ticaret politikaları ve Fed’in faiz kararlarına yönelik beklentilerden de etkileniyor. Uzmanlar, çatışmanın sınırlı kalması durumunda piyasaların toparlanabileceğini, ancak geniş çaplı bir bölgesel savaşın ekonomik dengeleri sarsabileceğini ifade ediyor.
ABD, İsrail’e savunma desteği taahhüdünde bulunurken, doğrudan çatışmaya girmedi; ancak balistik füze savunma kabiliyetli muhriplerin İsrail açıklarına konuşlanması, İran’ın olası misillemelerine karşı caydırıcılığı artırmayı amaçlıyor. Analistler, ABD’nin tutumunun, Rusya ve Çin’in İran’a destek düzeyine bağlı olarak çatışmanın küresel boyuta ulaşma riskini etkileyebileceğini belirtiyor.
Hürmüz Boğazı’ndan geçen günlük 20 milyon varillik petrol akışının kesintiye uğrama ihtimali, küresel enerji arzında ciddi bir daralmaya yol açabilir. Uzmanlar, İran’ın boğazı kapatma tehdidinin gerçekleşmesi durumunda, özellikle Avrupa ve Asya’daki enerji ithalatçı ülkelerin ekonomik olarak olumsuz etkileneceğini öngörüyor.
GÜNDEM KORİDORU
17 Temmuz 2025