Buğday unu, makarna, bitkisel yağlar, bisküvi ile şekerli ve kakaolu ürünler gibi temel gıda kalemlerini kapsayan hububat, bakliyat, yağlı tohumlar ve mamulleri sektörü, 2025’in ilk beş ayında 5,2 milyar dolarlık ihracat rakamına ulaştı. Miktar bazında yüzde 0,4’lük bir düşüş yaşanmasına rağmen, birim fiyatlardaki yüzde 4,6’lık artış, değer bazında ihracatı yüzde 4,2 büyüttü. Irak, ABD, Suriye, Cezayir ve Suudi Arabistan, en fazla ihracat yapılan ülkeler arasında öne çıkıyor.
İHRACATTA LİDER ÜRÜNLER VE PAZARLAR
Çikolata ve kakao içeren ürünler, 526,1 milyon dolarla en fazla ihraç edilen mal grubu olarak dikkat çekiyor. Ayçiçek yağı 472,9 milyon dolarla ikinci sırada yer alırken, buğday unu, makarna ve bisküvi gibi ürünler de ihracatta önemli bir paya sahip. Irak, 789,3 milyon dolarla sektörün en büyük pazarı olmaya devam etse de, bu ülkede yüzde 13,7’lik bir daralma gözlemleniyor. Buna karşılık, ABD’ye ihracat yüzde 29 artarak 350,7 milyon dolara ulaştı.
Suriye, Cezayir ve Suudi Arabistan, ihracat yapılan diğer önemli ülkeler arasında sıralanıyor. Almanya ve Birleşik Krallık da ilk 10’da yer alarak Avrupa pazarının potansiyelini gösteriyor. Sektör, küresel gıda talebindeki dalgalanmalara rağmen ihracatını artırmayı başardı. Yeni pazarlara açılma çabaları, değer bazındaki büyümeyi destekliyor.
YENİ HASAT SEZONU VE BUĞDAY BEKLENTİLERİ
Yeni hasat sezonuna girerken, gıda sanayicileri eksi stoklarla karşı karşıya kalıyor. Hasat edilecek buğdayın ilk aylarda sınırlı kullanım imkanı, piyasa dengeleri açısından kritik bir süreç yaratıyor. Kamunun elinde 3 milyon tona yakın stok bulunması ve buğday ithalat kısıtlamalarının kaldırılması, bu dönemin sorunsuz geçmesine katkı sağlayacak. Yüksek finansman maliyetleri ve artan lojistik giderler, sanayiciler için zorluk oluşturuyor.
Türkiye’nin tahıl ekim alanlarının yaklaşık yüzde 70’ini oluşturan buğday, 7 milyon hektarlık ekim alanıyla öne çıkıyor. Ancak, 2025 hasat sezonu öncesi rekolte beklentileri, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu’da kuraklık ve don, İç Anadolu’da ise yağış azlığı nedeniyle zayıflamış durumda. Makarnalık buğdayda ekim alanı daralması ve yüzde 10’a yakın ürün kaybı öngörülüyor. Yine de, Türkiye’nin makarnalık buğdayda yüksek yeterlilik oranı, ihracattaki dengeyi koruyor.
