Engelli bireylerin erken emeklilik hakkı, 14 Ocak 2025’te yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle köklü bir değişikliğe uğradı. Vergi indirimi belgesiyle yaş şartı aranmadan emeklilik imkânı sunan sistemin kaldırılması, SGK’nın kendi sağlık raporlarını esas alması ve daha sıkı koşulların getirilmesi, tartışmaları beraberinde getirdi.
ENGELLİLERE ERKEN EMEKLİLİK HAKKI VAR MI?
14 Ocak 2025’te engellilere vergi indirimiyle erken emeklilik hakkı sağlayan sistem yürürlükten kaldırıldı. Öncesinde, 2008 öncesi sigortalı engelliler, %40 ve üzeri engel oranıyla 15-20 yıl sigortalılık ve 3600-4400 prim günüyle yaş şartı olmadan emekli olabiliyordu.
Yeni düzenlemeyle, Gelir İdaresi’nden alınan vergi indirimi belgesi yerine SGK sağlık kurullarının raporu esas alınıyor. Bu değişiklik, engelli bireylerin emeklilik süreçlerini zorlaştırırken, geçmişte hak kazanmış olanlara istisna tanınmaması eleştirilere yol açtı.
ENGELLİLERE ERKEN EMEKLİLİK MÜJDESİNDE SON DURUM
SGK’nın yeni sisteminde, çalışma gücü kaybı oranına göre emeklilik şartları belirlendi. %40-49 engel oranı için 18 yıl sigortalılık ve 4100 prim günü, %50-59 oran için ise 16 yıl ve 3700 prim günü gerekiyor.
Ayrıca, emeklilik için tek bir rahatsızlıktan kaynaklı en az %40 çalışma gücü kaybı şartı aranıyor. 28 Eylül 2021’de yürürlüğe giren Maluliyet ve Çalışma Gücü Kaybı Tespiti Yönetmeliği’ne göre Balthazard formülü kaldırılarak en ağır tek hastalık esas alınıyor, bu da birden fazla hastalığı olanlar için dezavantaj yaratıyor.
SGK SAĞLIK RAPORU SÜRECİ
Yeni düzenlemede, SGK başvuruları değerlendirirken bireyleri hastaneye sevk ederek kendi sağlık kurullarının raporuna göre karar veriyor. Bu süreç, engelli bireylerin emeklilik başvurularını daha karmaşık hale getiriyor.
Başvuruların onaylanması, SGK’nın belirlediği çalışma gücü kaybı oranına bağlı. Raporun son 6 aya ait olması gerekiyor ve sürekli engelli raporu sahipleri bile bu süre içinde rapor yenilemek zorunda.
MAĞDURİYET VE HUKUKİ SÜREÇ
Ani ve duyurulmadan yürürlüğe giren düzenleme, birçok engelli bireyde mağduriyet yarattı. Yeni şartların daha zor olması ve geçmiş hakların korunmaması, adaletsizlik tartışmalarını alevlendirdi.
Düzenleme, Anayasa Mahkemesi’ne taşındı. Mahkemenin vereceği karar, engelli bireylerin emeklilik haklarının geleceğini belirleyecek. Özellikle, yeni sistemin şeffaflığı ve uygulama süreçleri yoğun eleştiri alıyor.
ENGELLİ EMEKLİLİĞİN GELECEĞİ
Engelli emeklilik, %40 ve üzeri çalışma gücü kaybı olanlara hâlâ yaş şartı aranmadan hak tanıyor, ancak süreçler zorlaştı. SGK’nın sağlık kurulları, rapor değerlendirmelerinde daha katı kriterler uyguluyor.
2008 sonrası sigortalılar için yeni yönetmelikle norm birliği sağlanması amaçlanırken, engelli bireylerin hak kayıpları yaşamaması için daha fazla bilgilendirme yapılması gerektiği vurgulanıyor. Anayasa Mahkemesi’nin kararı, bu alanda belirleyici olacak.
Engellilere Erken Emeklilik Hakkı Kaldırıldı mı?
14 Ocak 2025’te vergi indirimiyle erken emeklilik hakkı kaldırıldı, ancak %40 ve üzeri çalışma gücü kaybı olanlar SGK sağlık raporuyla emekli olabilir. Yeni şartlar daha zor ve süreç SGK sağlık kurullarının raporuna bağlı.
Yeni Engelli Emeklilik Şartları Nelerdir?
%40-49 engel oranı için 18 yıl sigortalılık ve 4100 prim günü, %50-59 oran için 16 yıl ve 3700 prim günü gerekiyor. Tek bir rahatsızlıktan %40 çalışma gücü kaybı şartı aranıyor, Balthazard formülü kaldırıldı.
