Kentsel dönüşüm ülkemiz için kaçınılmaz. Hem deprem ülkesi olması sebebiyle hem de enerji verimliliğini artırmaya yönelik çalışmaların hız kazanması amaçlandığı için bu konu önemli. Biz de sektör öncülerine bir araya getirerek Türkiye’de kentsel dönüşüm faaliyetlerini değerlendirdik. Toplantıda kentsel dönüşümün önündeki engeller tartışılırken, faaliyetlerin artırılması için öneriler sunuldu. Kentsel dönüşümün her noktada olumlu sonuçlar doğuracağına değinilen toplantıda enerji verimliliği konusuna dikkat çekildi. Toplantının en önemli çıktılarından biri ise şu oldu: Ülkenin en fazla cari açık verdiği konu enerji. Dolayısıyla enerji verimliliğini artırmak bir tercih değil, zorunluluk haline geliyor. Yeni deprem yönetmeliğine uygun binalar yapılması durumunda enerji maliyetlerinde düşüş yaşanması bekleniyor. Özetle kentsel dönüşüm etkin şekilde ilerletilirse son kullanıcının yüzü faturalar konusunda gülecek.
KENTSEL DÖNÜŞÜMLE FATURALAR DÜŞECEK
Kentsel dönüşümün enerji altyapısına olan etkilerini değerlendiren İnvesta Enerji Yönetim Kurulu Üyesi Barış Bedir, kentsel dönüşümün enerji altyapısını yenileme açısından büyük fırsatlar sunduğunu belirtti. Türkiye’deki mevcut enerji altyapısının kentsel dönüşüm sayesinde modernize edileceğini ifade eden Bedir, son yönetmeliklerle birlikte yeni binalarda güneş enerjisi kullanımının zorunlu hale geldiğini söyledi. Bedir, 2000 metrekare ve üzerindeki her binada güneş enerjisi kullanımının yüzde 10 oranında olmasının hem sektöre hem de vatandaşlara maliyet avantajı sağlayacağını belirtti. Bedir, özellikle ortak alanlarda güneş enerjisinin kullanılmasının, enerji faturalarını düşürerek kentsel dönüşümden yararlanan tüm vatandaşlar için faydalı olacağını söyledi ve bu fırsatların hızla artacağına inandığını ifade etti.
“KENTSEL DÖNÜŞÜM HIZINI YETERLİ BULMUYORUM”
Eski Çevre ve Şehircilik Bakanı İdris Güllüce ise enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik konularındaki ilerlemeleri değerlendirirken, enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik konularının son yıllarda daha fazla önem kazandığını belirtti. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın bu alanda önemli adımlar attığını ve her geçen gün daha iyi bir noktaya gelindiğini söyleyen Gül lüce, “Hala yapılması gereken çok şey var. Enerji verimliliği alanında geçmişte ihmal edilen önemli noktalar oldu. Ayrıca İstanbul’daki dönüşüm sürecinin hızlanması gerekiyor, hükümet TOKİ aracılığıyla önemli projeler gerçekleştirdi ancak İstanbul’da yeterince kentsel dönüşüm yapılmadığını düşünüyorum. Finansman konusu bu noktada önemli. İstanbul’daki deprem bir beka sorunu diyenlere katılıyorum ve kentsel dönüşüm bir an önce hızlanmalı” diye konuştu.
“İSTANBUL 5 YILDA DÖNÜŞEBİLİR”
İstanbul’daki kentsel dönüşüm sürecine dair eleştirilerde bulunan Beylikdüzü Kurucu Belediye Başkanı Vehbi Orakçı, İstanbul’daki kentsel dönüşüm faaliyetlerini yetersiz bulduğunu ifade etti. İstanbul’da milyonlarca konut ve iş yerinin risk altında olduğunu belirten Orakçı, kentsel dönüşümün hızlandırılması gerektiğini vurguladı. İstanbul’daki olası bir depremde yaşanabilecek zararların önüne geçmek için kentsel dönüşümün kritik bir öneme sahip olduğunu dile getiren Orakçı, bu sürecin devlet, belediyeler ve müteahhitler iş birliğiyle halledilebileceğini söyledi. Kentsel dönüşümü bir zorunluluk olarak tanımlayan Orakçı, “Şayet iş birliği yapılarak ilerlenirse İstanbul’daki kentsel dönüşüm süreci 5 yılda biter, eğer gereken önlem alınmazsa İstanbul’daki dönüşüm 50 yıl da geçse bitmez” dedi.
“İSTANBUL’DA 150 BİN KONUT YENİLENMELİ”
Türkiye’nin kentsel dönüşüm sürecinde hızlanması gerektiğini ve enerji verimliliği projelerinin önemini vurgulayan Yeşil Bina Danışmanı Erdal Açıkgül, İstanbul’da 150 bin konutun yenilenmesi gerektiğini belirterek, bu süreçte her bir konutta ortalama 3-4 kişinin yaşadığını ve böylece 450 bin insanın risk altında olduğunu söyledi. Kadıköy ve Ataşehir başta olmak üzere İstanbul’da resmi kaynaklarca tanınan ilk yeşil binaları yapan Açıkgül, kentsel dönüşüm sürecinin hızlandırılması gerektiğini ve TOKİ, Emlak Konut vesilesiyle ve müteahhitlere sağlanacak teşviklerle sürecin ivme kazanabileceğini ifade etti.
“ESKİMİŞ YAPI STOĞU YÜZDE 51”
Kentsel dönüşümün önünde çok fazla engelin bulunduğunu dile getiren Quick Sigorta Genel Müdür Yardımcısı Soner Tekbaş, “Bu engellerden en büyüğü yapı stokunun yoğunlaştığı bölgelerde kentsel dönüşümün mümkün olmayışı. İkincisi çok ciddi eskimiş yapı stokumuz var. 1999 yılı öncesinde yapılan yüzde 51’lik bir yapı stokumuz söz konusu. Bunların acilen yenilenmesi gerekiyor. Sadece İstanbul’da acilen yenilenmesi gereken 1,5 milyon bağımsız bölümü oluşturan konut var. Bunların bir an önce yenilenmesi gerekiyor. Kentsel dönüşümün önündeki en büyük engellerden biri kötü yapılaşma ve çarpık şehirleşme. Biz bunlarla ilgili çözümler sunuyoruz” dedi.
“DOĞAYA HASAR VERİYORUZ”
Binaların yıkılması, yıkıldıktan sonra dönüştürülmesi ve bu süreçlerin takip edilmesi işlerini yürüttüklerini dile getiren Kentsel Dönüşüm Uzmanı ve Analisti Güven Kayacan, “Kentsel dönüşümde binaları yıkarken buradaki çıkan atıkları çevreye zarar vermeden ya da minimum zararla nasıl dönüştürebiliriz? Bunun çözümü noktasında adımlar atıyoruz. Çünkü yıkılan binalar yaklaşık 40-50 yıllık binalar. Asbest malzemeden yapılmış bu binalar fazlaca kanserojen madde içeriyor. Yeni yönetmelikte asbest firmaları ruhsat almadan önce mutlaka belediye tarafından kontrol ediliyor ve bunların bertaraf edilmesi için gerekli çalışmalar yapılıyor. Ama benim fark ettiğim şey bunların çok fazla titizlikle yapılmaması. Dolayısıyla doğaya ve çevreye ciddi anlamda hasar veriyoruz” şeklinde konuştu.
“ENERJİ BAĞIMSIZLIĞI İÇİN HİDROJEN ÖNEMLİ”
Hidrojenin gelecekte enerji sektöründeki yerini ve Türkiye’nin avantajlarını vurgulayan Hidrojen Yenilenebilir Enerji A.Ş. Yönetim Kurulu Üyesi Emre Elmas, hidrojenin şu anda doğal gazın yerine ikame olarak kullanılmaya başlandığını ve ilerleyen yıllarda doğal gazın tamamen yerini alabileceğini belirtti. Avrupa Birliği’nin bu alandaki öncü çalışmalar yürüttüğünü ifade eden Elmas, Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne yakın bir ülke olarak büyük bir avantaja sahip olduğunu söyledi. Türkiye’nin, kullanılmayan hidrojen üretim kaynaklarıyla bu alanda önemli bir potansiyele sahip olduğuna dikkat çeken Elmas, bu kaynakların hidrojen üretiminde kullanılabileceğini ve yüksek katma değerli ürünler olarak yurt dışına gönderilebileceğini belirtti.
“FİNANSMANA ULAŞMAK ZOR”
Yenilenebilir enerjiye yatırım yapacak endüstriyel elektrik tüketimi yapan sanayicinin işini kolaylaştıran bir iş modeliyle işlerini yaptıklarını anlatan Enerji Uzmanı Baki Güngör, “Türkiye’de finansa ulaşmak çok zor. Ödemekte zorlananlar bizim kurmuş olduğumuz santrali herhangi bir bankaya göstererek yapılandırıyor, böyle avantajlar sağlıyoruz. Bizim gibi Türkiye’de 300’e yakın enerji firması var. Bunların 60 tanesi aktif olan şirketler. Bazı firmaların da ham madde tedarikini yapıyoruz aynı zamanda. Daha çok halka arz olan firmalarla çalışmayı seviyoruz” dedi.
“DEPREM YÖNETMELİĞİMİZ JAPONYA’DAN İYİ”
Kentsel dönüşümün bütünsel bir süreç olduğunu vurgulayan Hilti Bölge Satış Müdürü Yalçın Arslan, “Kentsel dönüşüm, müteahhitlerin sorumluluğunda olan bir konu değil. Birçok paydaş var. İşverenler, finans sahipleri, günün sonunda bunları projelendiren proje ofisleri gibi ve bir de denetim mekanizması var. Bunlara bütünsel olarak baktığınız zaman aslında kentsel dönüşümün birçok ayağı olduğunu görüyoruz. Günün sonunda da gitmek istediğimiz yer son kullanıcıya depreme dayanıklı, güvende kalabileceği yaşam alanları inşa etmek. Biliyorsunuz 2019 yılında bir deprem yönetmeliği yayınlandı ve bizim deprem yönetmeliğimiz Japonya’nın deprem yönetmeliğinden bile daha iyi aslında. Sahaya çıktığımız zaman uygulamada bazı aksaklıklar görüyoruz. Eğer biraz daha denetimi artırır ve özellikle uygulama tarafında mevzuata da uyarsak kentsel dönüşümün sorunsuz olacağını düşünüyorum” diye konuştu.
“BANKALAR YATIRIM KONUSUNDA İSTEKLİ DEĞİL”
Enerjinin teknik bir konu olduğunu dile getiren Kuveyt Türk Katılım Bankası Eski Genel Müdür Yardımcısı Selami Dalman, “Günümüz enflasyonist ortamında yatırım yapmak sadece enerji sektörü konusunda değil, her konuda zor. Önce bir enflasyonun düşme trendinin vatandaşta iyice bir algılanması lazım. Ama faizler düşünce dövizler artıyor, birbirine bağlı bir olgu. Her şeyimiz de dövize bağlı, döviz artınca enflasyon artıyor. Dengeyi sabit tutmak lazım. Şu anda bankalar yatırım konusunda çok istekli değiller. Çok fazla belirsizlik var. Bankalar enerjiye biraz daha sıcak bakıyorlar ama çok uzun vadeye de giremiyorlar” diye konuştu.
“22 MİLYON ENERJİ İSRAF EDEN YAPI VAR”
“Enerji Verimliliği Derneği’nin yönetim kurulu toplantısına katıldım. Sayın Bakanımızın himayelerinde yürüttüğümüz faaliyetleri konuşma fırsatı bulduk” diyen Isı Su Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği (İZODER) Başkan Yardımcısı Ertuğrul Şen, “Sanayide enerji verimliliğinde elde edilebilecek büyük fırsatlar mevcut. Verimliliğin en büyüğü binalar ayağında. Türkiye 2022 yılında 96,3 milyar Dolarlık bir enerji ithalatı yaptı. Bu rakam Türkiye’nin rekor ithalatıdır. Mevcut bina stokumuzun yaklaşık 22 milyonu niteliksiz yapı dediğimiz enerji israf eden yapıdalar. Yani ısı yalıtımı yok bunların. Bu konuya değinmemin sebebi binaların bünyesinde tüketilen enerjinin yüzde 80’ini ilgilendiren bir boyutu var” diyerek ülkenin enerji israfında hangi noktada olduğunu vurguladı.
“ENERJİ KAYNAKLARINDAN FAYDALANMAK LAZIM”
Enerji yatırımları konusunda ülkemizde gelişmekte olan bir süreç olduğunu dile getiren İnvesta Enerji Yatırım Ortağı Mustafa Altınsoy, “Ciddi mesafeler alındı. Çeşitli kurum ve kuruluşların ilgisini çekti bu konu. İnvesta Enerji olarak bizim de yatırımlarımız var. Güneş enerjisi konusunda ülkemiz yapı olarak çok verimli. Tasarrufun temeli, var olan doğal kaynakları ölçekli kullanmak” dedi.
