Ya değişin ya ölün!

Ünlü düşünür Herakleitos “Değişmeyen tek şey değişimdir” sözünün başında “Bir nehirde iki kere yıkanmaz” diyerek değişim kavramına bundan yüzyıllar önce dikkat çekiyordu. Değişim üzerine binlerce söz söylendi, binlerce yazı yazıldı ve halen de söylenmeye, yazılmaya devam ediliyor. Dünyanın döndüğünü fark etmediğimiz gibi değişimin etkisini de çoğu zaman hissedemiyoruz. Hissedebildiğimiz en önemli değişim, ‘teknolojik gelişim’.

Gerçek dünyanın dışında bir de sanal alemde yaşıyoruz artık. Yolda yürürken etrafımıza bir bakıyoruz; onlarca insan elindeki cep telefonu ile konuşuyor, mesajlaşıyor, sosyalleşiyor ve hatta banka, bilet vesaire ne varsa oradan hallediyor. Bir düşünsenize, o kadar geriye gitmeye bile gerek yok, 90’lı yılların hemen başında ölen bir insanın günümüze geldiğini. Bir bakacak ki herkesin elinde küçük bir cihaz; sanırım ‘şok’ geçirir.

Aslında insanlığın değişim şaşkınlığı için “şok” kelimesini bundan tam 52 yıl önce “Future Shock” (Gelecek Şoku) kitabında ünlü fütürist (gelecek bilimci) Alvin Toffler kullanmıştı. Geleceğe dair öngörülerini yazdığı eserinde Toffler baş döndürücü bir hızla gelen değişimin yarattığı sorun, şok ve fırsatlarla ilgili olarak “toplumlar açlık, hastalık, bilgisizlik ve şiddeti geride bırakabilecek, bireylere yeni özgürlük ve fırsatlar doğabilecek” derken bir konuda müthiş bir tespit yapıyor ve uyarıyordu: “Kişinin en önemli sorunu (buna boş zamanlar da dahil) değişiklik ve yeniliklerin temposu ile başa çıkabilmek olacaktır”. Günümüzde yaşananlara baktığımız zaman bu öngörünün ne kadar haklı çıktığını görebiliyoruz. Neredeyse her saniye kendini yenileyen teknoloji piyasaya akıl almaz ürünler sunuyor. Her gün yeni bir şeylere yabancı kalıyoruz. Tam bir cep telefonu modelini kullanmaya alışmışken yeni bir modeli çıkıyor. Tam bir bilgisayar programını ya da mobil uygulamayı öğrenmiş ve alışmışken bir bakıyorsunuz yeni bir sürümü çıkmış oluyor.

Değişim sadece bireylerin değil şirketlerinde en önemli dinamiği. 1800’lü yıllarda bu kavram listeye giremeyebilirdi ama şimdi listenin en başında. İş yapma süreçleri, müşteriler, hizmet kanalları hepsi değişiyor, herkes değişirken şirketler buna seyirci kalamıyor. Kalırlarsa da GE’nin efsanevi CEO’su Jack Welch’in “Ya değişin ya da ölün!” tavsiyesine uyarak ölüyorlar. Lester Thurman’ın da dediği gibi rekabet dünyasında iki seçeneğiniz var:

“Ya kaybedeceksiniz ya değişeceksiniz!”

Bu yazıyı yayına hazırlarken “icatlar ihtiyaçların anasıdır” sözünden yola çıkarak ben de bir öngörüde bulunmak istiyorum. Yakın gelecekte öyle parmaklarınıza, tuşlara ya da dokunmatik ekranlara da ihtiyaç olmayacak. Yapay zekâ ile öğrenen sesli asistanınız sizin yerinize tüm işlerinizi halledecek. O sırada siz koltukta ayaklarınızı uzatmış kahvenizi yudumluyor olacaksınız…