Gümrüklerde ticaretin kolaylaştırılması

Ticaretin kolaylaştırılması, geniş manada, malın üretiminden son kullanıcıya ulaşana kadar tabi olduğu tüm işlem ve prosedürlerin basitleştirilmesi ve uyumlaştırılması, formalitelerin azaltılması olarak tanımlanmaktadır. Ticaretle ilgilenmek sık sık gümrük idaresinde bulunmayı gerektirdiğinden gümrüklerde de çeşitli kolaylaştırmalar yapılmaktadır. Eksik belgeyle beyan, yaygın basitleştirilmiş usul, onaylanmış ihracat, fatura beyanı, ihracatta yerinde gümrükleme, ithalatta yerinde gümrükleme, izinli alıcı, izinli gönderici, varış öncesi gümrükleme ve ETGB (Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi) kapsamında ihracat bu kapsamdaki uygulamalardan bazılarıdır.

Küresel olarak Authorized Economic Operator olarak adlandırılan Yetkilendirilmiş Yükümlü Statüsü (YYS) gümrük yükümlülüklerini yerine getiren, kayıt sistemi düzenli ve izlenebilir olan, mali yeterlilik, emniyet ve güvenlik standartlarına sahip bulunan, kendi oto kontrolünü yapabilen güvenilir firmalara gümrük işlemlerinde birtakım kolaylık ve imtiyazlar tanıyan uluslararası bir statüdür. Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması, Malların Teslimi ve Gümrüklenmesi maddesinin (Madde 7) altında yer alan uygulama ülkemizde Avrupa Birliği ile uyumlu bir şekilde 2013 yılında başlamıştır. Ek olarak YYS-I ve YYS-II statüleri de bulunmaktadır. Onaylanmış Kişi Statüsü (OKS) ise gümrük işlemlerinde ciddi veya mükerrer gümrük mevzuatu ihlali bulunmayan, belirli bir dış ticaret hacmine veya sabit sermaye yatırımına sahip ve mali yeterliliği tasdik edilmiş kişilere tanınan statüdür. Bu statüleri almak için takip edilmesi gereken süreçler var ancak OKS’nin sürecinin YYS’ye göre daha kolay olduğunu söylenebilir. YYS için ciddi bir çalışma yapmak gerekmektedir. Fiziksel ve mevzuatsal yeterlilikler tam olsa bile yönetmelikteki prosedürlerin takip edilmesi en az 3-4 ay sürmektedir. Ancak elbette bu statünün sağladığı kolaylıkların da buna değer düzeyde olduğu söylenebilir. İhracatta yerinde gümrükleme, ithalatta yerinde gümrükleme uygulamalarından yararlanabilmek için YYS sahibi olmak yeterli olmasa da gerekli bir koşuldur. İhracatta yerinde gümrükleme ve ithalatta yerinde gümrükleme Yetkilendirilmiş Yükümlü Sertifikası kapsamındaki uygulamalardır. Dolayısıyla çok yeni oldukları söylenebilir. Uygulamaları da yakın zamanda başlamış durumdadır. İhracatta yerinde gümrükleme firmanın kendi tesisinden gönderebilmesi anlamına gelirken ithalatta yerinde gümrükleme yurt dışından firma adına gelen malın firma deposuna gelmesi anlamına gelmektedir. Söz konusu bu uygulamalar firmalar için bazı avantajlar sağlamaktadır. İşlemlerin hızlanmasının yanında maliyetler de önemli ölçüde azalmaktadır. Azalan maliyetler, firmaların rekabetçiliğinin artmasına yardımcı olmaktadır. Bu uygulamalar hem tüketicinin hem de üreticinin yararına uygulamalar olarak değerlendirilebilir. Ek olarak ülkelerin refahının artmasına da katkı vermektedirler. O nedenle ticareti kolaylaştırma çalışmaları Dünya Ticaret Örgütü ve Dünya Gümrük Örgütü önderliklerinde ilerlemektedir. Özellikle ihracata yönelik kolaylaştırmalar ihracat maliyetlerini azaltıp zamandan tasarruf sağlayarak rekabetçiliği artırdığı için daha çok ihracat yapılabilmesinin önünü açmaktadır. Her şeyin kayıt altına alınıyor olması nedeniyle gümrük uygulamalarında şeffaflığın artması ise görünmeyen faydalara örnek olarak gösterilebilir. Önemli kolaylaştırmalardan bir diğeri ise ETGB ile ihracat uygulamasıdır. Bu uygulamada yetkilendirilmiş hızlı kargo firmaları ihracatçılar adına ETGB düzenlemektedir. Dolayısıyla firma gümrük beyanına ihtiyaç duymamaktadır. ETGB kapsamına giren eşyalar en çok 300 kilogram ağırlığında ve 15 bin Euro değerinde olabilmektedir. Normal ihracatta olduğu gibi KDV iadesi alınabiliyor olması ve tüm sürecin dijital ortamda gerçekleşebiliyor olması faydalarından bazılarıdır. 25 Ağustos 2022 tarihinde yürürlüğe giren E-ihracat Destekleri Hakkında Cumhurbaşkanı Kararıyla birlikte ETGB ile ihracat yapan firmaların faydalanabileceği kapsamlı teşvikler uygulamaya alınmaktadır.

Yorum Yaz