Anadolu'dan Asya'ya uzanan yüzyıllık dostluk

Güneydoğu Asya'da muson rüzgarları etkisinde kalan ada ülkesi Malezya ile üç tarafı denizlerle kaplı Anadolu toprakları arasındaki dostluk rüzgarı 1900'lü yıllardan bu yana esiyor. İlişkileri Asya’dan Anadolu’ya kadar uzanan iki ülkenin arasındaki kopmayan bağı Malezya Başkonsolosu Tengku Mohd Dzaraif Bin Raja Abdul Kadir’den dinledik.

Röportaj: Ahmet Coşkunaydın

Takvimler 1957 yılını gösterirken Birleşik Krallık'tan ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Malezya, o günden bu yana hem sosyo-kültürel hem de ekonomik yapısını istikrarla güçlendirmeye devam ediyor. Söz konusu güçlendirme adımlarını hızlandırmak için Türkiye ile diplomatik iletişim kuran okyanus ülkesi, Türkiye Cumhuriyeti devleti ile ilk görüşmesini 1964 yılında gerçekleştiriyor. Daha da öncesi olan bu ilişkilerin başlangıcı 19. yüzyılda Malay Sultanlığının (günümüzdeki Malezya) Osmanlı İmparatorluğu ile irtibatına dayanıyor.

Dünya Ticaret Örgütü ve İslam İşbirliği Teşkilatı içinde de dirsek teması halinde olan Malezya-Türkiye ikilisinin günümüzdeki İstanbul temsilciğini yürüten Malezya Başkonsolosu Tengku Mohd Dzaraif Bin Raja Abdul Kadir ile iki ülke arasındaki ilişkileri; geleceği ve şimdisi ile masaya yatırdık.

Malezya doğumlu, 43 yaşındaki Tengku Mohd Dzaraif Bin Raja Abdul Kadir; eğitim hayatını, çalışma geçmişini ve faaliyetlerini birinci ağızdan şöyle anlattı: "Malezya’nın İstanbul’da açılan ilk temsilciğinin ilk konsolosuyum. 2001 yılında Malezya Milli Üniversitesinde Enformasyon ve Teknoloji bölümünü bitirdim. 2004 yılında Bilgisayar Bilimleri alanında master eğitimimi tamamladım. Birleşmiş Milletler (BM), BM Genel Kurulu ve ASEAN’da (Güneydoğu Asya Uluslar Birliği) görevler aldım.

İstanbul’a 2020 yılının Ağustos ayında -koronivürüs sürecinde- Malezya’nın İstanbul’daki başkonsolosluğunu kurma görevi için geldim.

EĞİTİM GÖÇÜ NE DURUMDA?

Türkiye-Malezya ilişkilerinin geleceğine dair sinyaller veren Başkonsolos, iki ülke arasında yaşanan eğitim göçüne de vurgu yaparak şunları dile getirdi: "Türkiye’de bulunan Malezyalı öğrenci sayısı 500, Malezya’daki Türk öğrenci sayısı da 200’dür. Özellikle İslam kültürünün hakim olduğu üniversiteleri Türkiye'den çok fazla öğrenci tercih ediyor. Öğrenci değişim programları ile bu sayıyı artırmayı düşünüyoruz."

Malezya – Türkiye ikili ilişkilerinin geçtiği aşamaları anlatan Başkonsolos, “Kralımız Al Sultan Abdullah Ri'ayatuddin Al Mustafa Billah Şah'ın 2022 yılı Ağustos ayında Türkiye'ye gerçekleştirdiği devlet ziyaretinden sonra iki ülke arasındaki ilişki seviyesi en üst düzeye çıktı. İki ülke arasındaki ilişki 2014 yılında 'stratejik ortaklık' seviyesindeydi. Sonrasında Başbakanımız Enver İbrahim tarafından yapılan Türkiye ziyareti sayesinde mevcut stratejik ortaklığımız 'kapsamlı stratejik ortaklık' düzeyine yükselmiştir" diye konuştu.

‘’Türkiye-Malezya arasında bir pürüz var mı?" sorusuna ‘’Hayır" yanıtını veren Başkonsolos; "İlişkilerimiz gayet sıcak ve olumlu. Umarım bu artarak sorunsuz bir şekilde devam eder’’ diye konuştu.

Covid salgının dünya ticaretini birinci dereceden olumsuz etkilemesine değinen Malezya Başkonsolosu; "Covid-19 salgını sonucu ortaya çıkan küresel ekonomik zorluklara rağmen Malezya ve Türkiye arasındaki ticaret performansı sağlıkla ilerlemeye devam ediyor” dedi.

“2021 ve 2022 boyunca küresel ticaret; arz ve talep modellerinde dinamik bir değişime tanık oldu.” diye sözlerine devam eden Tengku Mohd Dzaraif Bin Raja Abdul Kadir; “Türkiye de benzer değişiklikleri yaşadı. Kaynak bulma modellerindeki değişim, Malezya gibi STA (Serbest Ticaret Antlaşması) ortaklarına ilgi ve talebi artırdı" ifadelerini kullandı.

“ÜRÜNLERİN YÜZDE 99'UNA İTHALAT VERGİSİ UYGULANMIYOR”

İki ülke içindeki yatırım ve ihracat fırsatlarına değinen Abdul Kadir; "Türkiye, Malezya'ya en çok sanayi ve tüketim ürünleri ihraç eden ülkelerden biri. Türk girişimciler, MTFTA (Malezya-Türkiye Serbest Ticaret Anlaşması) sayesinde Malezya'ya ihracatı artırmak için çok büyük fırsatlara sahip. ASEAN ülkelerinden olan Malezya ve Singapur, aynı zamanda Türkiye ile STA'sı olan tek ASEAN ülkeleridir. Bu iki ülke arasındaki hem ihracat hem de ithalattaki olumlu büyüme, Malezya’nın Türkiye şirketleri açısından ASEAN'daki varlığını artırmasına kapı açar. Her iki ülke için de çok fazla iş fırsatı bulunuyor. Girişimcilere, Serbest Ticaret Anlaşması'ndan (MTFTA) yararlanmalarını tavsiye ediyorum. Ayrıca 1 Ocak 2023 itibari ile Türkiye'nin Malezya'ya ihraç ettiği ürünlerin yüzde 99'una ithalat vergisi uygulanmıyor. Haliyle bu da Türkiye'nin Malezya'ya ihracatını avantajlı kılacak. Malezya'nın Türkiye'ye ihracatında ise ürünlerin yüzde 86'sına ithalat vergisi uygulanmayacak” ifadelerini kullandı. İki ülkenin dış ticaret hacminden söz eden Tengku Mohd Dzaraif Bin Raja Abdul Kadir; “Malezya'nın Türkiye ile toplam ticareti 2021 yılında 4,10 milyar Dolar olarak kaydedildi. Ayrıca Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanlığı’na (MITI) bağlı Malezya Dış Ticaret Geliştir me Kurumu’nun (MATRADE), iki ülke arasındaki ikili ticareti teşvik etmek için ulusal bir yetki verildi” dedi.

DIŞ TİCARETE YENİ ATILIM SİNYALİ

Dış ticaretteki yeni atılımlardan bahsedebilir misiniz?” sorusuna da yanıt veren Raja Abdul Kadir; “29 Eylül 2022'de Malezya ve Türkiye, Serbest Ticaret Anlaşması’nın Genişletilmesine İlişkin Ortak Deklarasyon imzaladı. Bu ortak deklarasyona; hizmet, yatırım ve e-ticaret ile ilgili bölümler dahil edildi” diye konuştu. Ticaret hacmindeki beklentisini de söyleyen Tengku Mohd Dzaraif Bin Raja Abdul Kadir; “Malezya ve Türki ye arasındaki ikili ticaret hacmi ve hedefi 5 milyar Dolar tutarında olup, 2024 yılına kadar bu hedefine ulaşacağını düşünüyoruz” dedi.